AZL Żelazny – grupa akrobacyjna Aeroklubu Ziemi Lubuskiej powstała w 2000 roku, często występująca podczas pokazów lotniczych w Polsce i za granicą. Zespół korzysta z czerwono-białych samolotów Zlin Z-526 i Z-50. Nazwa zespołu pochodzi od nazwy jej pierwszego sponsora.
Skład zespołu
- Lech Marchelewski - Lider - Zlin-526F + ś.p.
- Piotr Banachowicz - Lewoskrzydłowy - Zlin-526 AFS + ś.p.
- Krzysztof Kossiński - Prawoskrzydłowy - Zlin-526 AFS
- Piotr Haberland - Lewoskrzydłowy - Zlin-50
- Tadeusz Kołaszewski - Prawoskrzydłowy - Zlin-50
- Wojciech Krupa - Prowadzący - Zlin-50
- Tomasz Grabowski - Co-pilot - Zlin-526F
numery przy nazwiskach odpowiadają numerom maszyn umieszczonym na skrzydłach samolotów
Wypadki
2 czerwca 2003
2 czerwca 2003 roku w czasie lotu treningowego samolotem Let L-200 Morava w okolicach Zielonej Góry doszło do tragicznego wypadku, w którym zginęło dwóch pilotów grupy Marek Dubkiewicz i Sebastian Chrząszcz. Michał Wiśniewski z zespołu Ich Troje złożył hołd pilotom, nagrywając dla uczczenia ich pamięci utwór pt. Requiem.
1 września 2007
1 września 2007 roku o godzinie 15.51 (czasu lokalnego) podczas Radom Air Showdoszło do wypadku w trakcie wykonywania akrobacji, podczas którego zginęło dwóch pilotów należących do zespołu: Lech Marchelewski (60 lat, nalot ponad 3352 godziny), płk rezerwy, dyrektor Aeroklubu Ziemi Lubuskiej, doświadczony pilot i twórca tej grupy akrobacyjnej, oraz Piotr Banachowicz (25 lat, wylatał ponad 540 godzin), inżynier pilot.
Kolizja nastąpiła w trakcie wykonywania na trzech maszynach pętli z rozejściem u szczytu - tzw. "rozety". Samoloty miały minąć się w najniższym punkcie manewru w bardzo małej odległości od siebie, jednak samolot Lecha Marchelewskiego zderzył się z samolotem Piotra Banachowicza. Oba samoloty uległy niemal całkowitemu zniszczeniu, a piloci zginęli w momencie kolizji. Na ziemię spadły już tylko szczątki obu maszyn.
Przyczyny tragedii badały prokuratura i Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych. Jako najbardziej prawdopodobną przyjęły hipotezę o błędzie pilota, Lecha Marchelewskiego.
30 czerwca 2008 Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych opublikowała raport końcowy dotyczący wypadku, w którym stwierdza, że decydujący wpływ na błąd pilota i katastrofę mogło mieć słabe zdrowie lidera grupy, Lecha Marchelewskiego, który przyjmował leki na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, o czym nie informował w czasie obowiązkowych okresowych badań dla pilotów. Stwierdzono również, że drugi z uczestników kolizji, Piotr Banachowicz, mimo iż był dobrze przygotowany do wykonywanych zadań i nie popełnił błędów, nie posiadał upoważnienia do wykonywania pokazów lotniczych.
We wrześniu 2008 Prokuratura Okręgowa w Radomiu umorzyła śledztwo w sprawie katastrofy z powodu śmierci Lecha Marchelewskiego, który zdaniem prokuratury nieumyślnie spowodował zderzenie dwóch samolotów.
